Patent lisans sözleşmeleri, teknik buluşların kullanım haklarını düzenleyen ve hem lisans veren (patent sahibi) hem de lisans alan (kullanıcı) için büyük önem taşıyan sözleşmelerdir. Ancak uygulamada bu sözleşmelerde bazı hukuki hatalar sıkça yapılmakta, bu da taraflar arasında uyuşmazlıklara neden olabilmektedir.
Aşağıda patent lisans sözleşmelerinde en sık yapılan hukuki hataları özetliyoruz:
1. Lisansın Türünün Açıkça Belirtilmemesi
Patent lisansları genellikle iki türdür:
- İnhisari (exclusive) lisans: Sadece lisans alana hak tanınır, patent sahibi dahi kullanamaz.
- İnhisari olmayan (non-exclusive) lisans: Birden çok kişiye lisans verilebilir, patent sahibi de kullanabilir.
Hata: Sözleşmede bu ayrım yapılmazsa, taraflar arasında ciddi uyuşmazlıklar çıkabilir.
Öneri: Lisans türü mutlaka açık, tereddüde yer bırakmayacak şekilde belirtilmelidir.
2. Coğrafi ve Sektörel Sınırların Belirlenmemesi
Hata: Lisans hakkının hangi ülkelerde veya hangi sektörde geçerli olduğu belirtilmeden genel ifadelerle düzenlenmesi.
Öneri: “Türkiye sınırlarında geçerli olmak üzere” veya “yalnızca medikal cihaz üretiminde kullanım içindir” gibi net tanımlar yapılmalıdır.
3. Süre Belirsizliği
Hata: Lisansın kaç yıl geçerli olacağı veya hangi durumda sona ereceği belirtilmez.
Öneri: Lisansın süresi, yenileme koşulları ve fesih halleri net biçimde yazılmalıdır. Aksi halde süresiz ve iptal edilemez bir lisans izlenimi oluşabilir.
4. Ücretlendirme Sisteminin Belirsizliği
Hata: Sabit mi, yoksa ciroya dayalı mı ödeme yapılacağı net değildir. Ödeme tarihleri, döviz cinsi veya KDV’ye ilişkin açıklık yoktur.
Öneri: Ödeme türü (sabit ücret, royalty, kar payı vs.) detaylı açıklanmalı, ödeme planı sözleşmeye eklenmelidir.
5. Alt Lisans Verme Yetkisinin Düzenlenmemesi
Hata: Lisans alanın, üçüncü kişilere yeniden lisans verip veremeyeceği belirtilmez.
Öneri: Alt lisans hakkı açıkça ya yasaklanmalı ya da yazılı onaya bağlanmalıdır.
6. Know-how ve Teknik Bilgi Paylaşımı Konusunda Netlik Olmaması
Hata: Patent dışında, tasarımlar, çizimler, üretim yöntemleri gibi teknik bilgiler de paylaşılacaksa, bunların gizliliği ve kapsamı düzenlenmez.
Öneri: Gerekirse ayrıca bir gizlilik sözleşmesi (NDA) yapılmalı veya patent lisans sözleşmesinde bu bilgiler için ayrı hükümler konulmalıdır.
7. Fesih Hallerinin ve Sonuçlarının Belirlenmemesi
Hata: Sözleşmenin ne zaman, hangi durumda sona ereceği veya erken fesih halinde tarafların yükümlülüklerinin ne olacağı düzenlenmemiştir.
Öneri: Patent koruma süresinin dolması, iflas, lisans alanın yükümlülüklerini yerine getirmemesi gibi durumlarda fesih hakkı tanınmalıdır.
8. İhlal ve Denetim Hükümlerinin Eksikliği
Hata: Lisans alan patentin usule aykırı kullanımında, lisans verenin ne yapacağı belirsizdir.
Öneri: Patent sahibine, üretim ve satış süreçlerini denetleme hakkı tanınmalı ve ihlal durumunda uygulanacak yaptırımlar (sözleşmenin feshi, tazminat gibi) açıkça yazılmalıdır.
9. Yetkili Mahkeme ve Uyuşmazlık Çözüm Yolu Belirtilmemesi
Hata: Uyuşmazlık çıkması halinde hangi mahkemeye başvurulacağı veya tahkim uygulanıp uygulanmayacağı belirtilmez.
Öneri: “Taraflar arasında çıkacak uyuşmazlıklarda İstanbul (Anadolu) Mahkemeleri ve İcra Daireleri yetkilidir.” gibi açık bir madde eklenmelidir.
10. Patent Tescil Bilgilerinin Belirsiz Olması
Hata: Hangi ülkede tescil edilmiş, kaç numaralı patentin lisanslandığı belirtilmeden sadece “X buluşuna ait patent” denilerek geçilir.
Öneri: Patent numarası, başvuru ve tescil tarihleri, tescil ülkeleri açıkça belirtilmelidir.
Sonuç:
Patent lisans sözleşmeleri teknik bir alan ile hukukun kesişiminde yer alır. Bu yüzden sözleşmelerde hem fikri mülkiyet hukuku hem de sözleşme hukuku açısından dikkatli olunmalıdır. Hazırlık ve müzakere sürecinde bir patent ve marka vekili ile bir fikri mülkiyet hukukçusunun iş birliği çok değerlidir. Ayrıntılı bilgi almak için 0216 553 22 23 telefon üzerinden hemen bizimle iletişime geçebilirsiniz. İletişim bilgilerimiz için tıklayın.
