Ticari sır ile patent, bir buluşun veya bilginin korunması için kullanılan iki farklı fikrî mülkiyet stratejisidir. Her ikisi de önemli avantajlar ve riskler barındırır. Hangisinin tercih edileceği; buluşun niteliğine, sektöre, kamuya açıklanma riskine ve korunma süresine göre değişir.
Aşağıda farkları ve hangi durumda hangisinin tercih edileceğine dair kapsamlı bir karşılaştırma yer alıyor:
1. Temel Tanım
|
Kriter |
Ticari Sır |
Patent |
|
Tanım |
Sadece belirli kişilerce bilinen, gizli tutulan, ekonomik değeri olan bilgi |
Yeni, buluş basamağı içeren ve sanayiye uygulanabilir bir teknik çözüm |
|
Koruma Şekli |
Bilginin gizli tutulmasıyla (otomatik koruma) |
Devlete başvuru yapılarak tescil alınması yoluyla |
2. Gizlilik ve Kamuya Açıklık
|
Kriter |
Ticari Sır |
Patent |
|
Kamuya açıklık |
Gizli kalmak zorunda, ifşa edilirse koruma biter |
Patent başvurusu kamuya açıklanır, herkes görebilir |
|
Koruma stratejisi |
Gizlilik anlaşmaları (NDA), iç kontrol, sınırlı erişim |
Resmî başvuru ve tescil |
3. Koruma Süresi
|
Kriter |
Ticari Sır |
Patent |
|
Koruma süresi |
Süre sınırı yok, sır korunduğu sürece devam eder |
Genelde 20 yıl, sonra kamu malı olur |
4. Hukuki Koruma
|
Kriter |
Ticari Sır |
Patent |
|
Koruma şekli |
Sır kasıtlı çalınırsa “haksız rekabet” ve “cezai sorumluluk” oluşur |
Patent hakkına tecavüz doğrudan dava konusu yapılabilir |
|
İspat yükü |
Sırrın çalındığını ispatlamak zordur |
Patent belgesi açık ve somut koruma sağlar |
5. Maliyet
|
Kriter |
Ticari Sır |
Patent |
|
Maliyet |
Düşük (sadece gizliliği sağlamaya yönelik giderler) |
Yüksek (başvuru, vekil, yıllık harç vb.) |
6. Uygunluk ve Kullanım Alanı
|
Durum / Sektör |
Tercih Edilen Koruma Türü |
|
Kimyasal formül, tarif, algoritma vb. kolay taklit edilemeyen bilgi |
Ticari Sır |
|
Yeni makine, yöntem, teknik ürün, mühendislik buluşu |
Patent |
|
Coca-Cola formülü gibi nesiller boyu saklanabilecek sırlar |
Ticari Sır |
|
Buluşun lisanslanması, devredilmesi planlanıyorsa |
Patent |
|
Bilginin başkası tarafından tescil edilmesi riski varsa |
Patent (zaman yarışı önemlidir) |
Sonuç: Hangisi Tercih Edilmeli?
Ticari sır tercih edilmeli, eğer:
- Buluş uzun süre gizli kalabiliyorsa (örneğin gıda formülü, iç yazılım algoritması),
- Tersine mühendislikle kolayca keşfedilemiyorsa,
- Kamuya açıklanması risk teşkil ediyorsa.
Patent tercih edilmeli, eğer:
- Buluş kamuya açıklansa bile korunmaya değer ve rakiplerce taklit edilebilir durumdaysa,
- Tersine mühendislikle kolayca anlaşılabiliyorsa (makine, sistem, süreç),
- Lisanslama, yatırım alma veya yasal koruma hedefleniyorsa.
Örnekler:
|
Örnek |
Koruma Türü |
|
Coca-Cola'nın içeriği |
Ticari sır |
|
Dyson elektrikli süpürgesi |
Patent |
|
Google arama algoritması |
Ticari sır |
|
Otomatik park sistemli araç |
Patent |
Ayrıntılı bilgi almak için 0216 553 22 23 telefon üzerinden hemen bizimle iletişime geçebilirsiniz. İletişim bilgilerimiz için tıklayın.
