Bir buluş geliştirdiniz, patentini aldınız ve şimdi sırada bu fikri nasıl ticarileştireceğinize karar vermek var. Ancak önünüzde önemli bir yol ayrımı duruyor: patentinizi tamamen mi satacaksınız (devir/assignment), yoksa başkalarına kullanma hakkı mı vereceksiniz (lisanslama/licensing)? Bu yazıda, bu iki farklı yaklaşımı tüm yönleriyle karşılaştırıyor ve hangi durumda hangisinin daha avantajlı olabileceğini açıklıyoruz.
1. Patent Satılabilir mi? Evet, Ancak...
Patentler, tıpkı fiziksel mallar gibi satılabilir. Bu işleme "assignment", yani hakların devri denir. Patent devri yapıldığında, patentin sahibi artık tamamen değişmiş olur. Yeni sahip, patentle ilgili tüm hakları – üretim, satış, dava açma vb. – elinde bulundurur.
Örnek: Bir girişimci, geliştirdiği yeni bir akıllı sensör teknolojisinin patentini, büyük bir teknoloji şirketine tek seferlik 2 milyon dolar karşılığında satar. Artık bu teknolojiden doğacak tüm kazançlar alıcı şirkete aittir.
2. Patent Lisanslamak: Hakları Kiraya Vermek
Patent sahibi olarak, patentinizin tüm haklarını satmak yerine, kullanma hakkını başkalarına lisans yoluyla verebilirsiniz. Bu durumda patentin sahibi siz olmaya devam edersiniz, ancak lisans verdiğiniz kişi veya şirket patentli teknolojiyi belirli koşullarla kullanabilir.
Örnek: Aynı sensör teknolojisini geliştiren kişi, 5 farklı üreticiye lisans verir. Her üretici, sattığı her ürün başına %5 telif öder. Yani patent sahibi düzenli gelir elde eder ve patentin mülkiyeti kendisinde kalır.
3. Patent Satışının Avantajları ve Dezavantajları
Avantajlar:
- Anında ödeme alınır: Tek seferde büyük bir meblağ elde edebilirsiniz.
- Risk transferi: Teknolojiniz ileride modası geçmiş olabilir; tüm riski alıcıya devretmiş olursunuz.
- Fon sağlama: Özellikle start-up’lar için yatırımcılar, patentin şirkete ait olmasını ister. Bu durumda, buluşçunun patenti şirkete devretmesi gerekebilir.
Dezavantajlar:
- Gelecekteki kazançlardan feragat edilir: Eğer ürün piyasada çok başarılı olursa, siz bundan hiçbir gelir elde etmezsiniz.
- Kontrol kaybı: Artık patent sizin değil, başkası istediği gibi kullanabilir.
4. Patent Lisanslamanın Avantajları ve Dezavantajları
Avantajlar:
- Süreklilik arz eden gelir: Ürün piyasada başarılı oldukça siz de kazanırsınız.
- Mülkiyet sizde kalır: Patent sizindir, başkalarının onu nasıl kullanacağını kontrol edebilirsiniz.
- Farklı sektörlere açılma: Aynı patenti farklı sektörlerdeki firmalara lisanslayarak çeşitlendirilmiş gelir elde edebilirsiniz.
Dezavantajlar:
- Gelirin zamanla gelmesi: Büyük bir yatırım ya da finansman gerekiyorsa, lisanslama kısa vadede yeterli kaynak sağlamayabilir.
- İhlal riskleri: Lisans alan şirket yükümlülüklerini yerine getirmezse, yasal süreçlerle uğraşmanız gerekebilir.
5. Ne Zaman Satış Daha Mantıklıdır?
- Ürünün ömrünün kısa olduğunu düşünüyorsanız
- Pazara hemen giremeyecekseniz
- Paraya acil ihtiyacınız varsa
- Patent yatırımcı tarafından devralınmak isteniyorsa
- Teknolojinin ileride hızla geçersiz kalacağı öngörülüyorsa
6. Ne Zaman Lisanslama Daha Mantıklıdır?
- Ürün uzun süre pazarda kalabilecekse
- Farklı sektörlerde ya da bölgelerde kullanım potansiyeli varsa
- Sürekli gelir modeli tercih ediliyorsa
- İş birliği fırsatları doğacaksa
- Mülkiyetten vazgeçmek istenmiyorsa
7. Stratejik Karar: Uzman Görüşü Alın
Hangi yolun sizin için daha uygun olduğuna karar verirken, sadece finansal tabloya değil, şirketinizin uzun vadeli hedeflerine de bakmalısınız. Her iki yaklaşımın da avantajları ve riskleri vardır. Bu noktada bir patent vekilinden veya fikri mülkiyet avukatından profesyonel destek almak kritik önem taşır.
Tavsiyemiz: Önce bir patent stratejisi oluşturun. Ardından bu stratejiyi iş modelinize ve sektörünüze göre şekillendirin.
Sonuç: Her Patent Aynı Yolculuğa Çıkmaz
Patentler ekonomik değeri olan varlıklardır. Onları nasıl değerlendireceğiniz, şirketinizin ihtiyaçlarına, kaynaklarına ve vizyonuna göre değişir. Satış mı, lisanslama mı? Her durumda doğru bilgiyle, doğru kararı verebilirsiniz.
Unutmayın: Patentinizin değeri sadece teknik özelliklerinde değil, onunla kurduğunuz stratejide gizlidir. Ayrıntılı bilgi almak için 0216 553 22 23 telefon üzerinden hemen bizimle iletişime geçebilirsiniz. İletişim bilgilerimiz için tıklayın.
