Türkiye'de Yapılan Bir Başvurunun Uluslararası Patent Süreçlerine Etkisi
Fikri mülkiyet sisteminde "öncelik hakkı", bir buluş sahibine tanınan ve buluşunun tarihsel önceliğini koruyan son derece stratejik bir haktır. Bu hak, özellikle uluslararası patent koruması hedefleyen girişimciler, araştırmacılar ve şirketler için büyük önem taşır. Türk Patent ve Marka Kurumu’na (TÜRKPATENT) yapılan bir başvuru, doğru kullanıldığında küresel bir koruma zincirinin ilk halkası olabilir.
1. Ulusal Öncelik Hakkı Nedir?
Ulusal öncelik hakkı, bir kişinin Türkiye'de yaptığı bir patent başvurusuna dayanarak, bu başvurunun tarihini, sonraki yurtdışı başvurularında da geçerli saydırabilmesine olanak tanır. Bu hak, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında düzenlenmiş olup, başvuru tarihinden itibaren 12 ay içinde başka ülkelerde yapılan başvurular için geçerlidir.
Bu süre içinde başka bir kişi aynı ya da benzer bir buluşu kendi ülkesinde veya başka ülkelerde başvursa bile, öncelik hakkını elinde bulunduran kişi, ilk başvuru tarihini geçerli saydırarak avantaj sağlar.
2. Ulusal Öncelik Hakkının Amacı Nedir?
Buluşların kamuya açıklanması, fuarlarda sergilenmesi ya da bilimsel makalelerde yayımlanması gibi durumlarda, buluşun "yeni" sayılması riske girebilir. Öncelik hakkı sayesinde, buluş sahibi hem erken bir tarih elde eder hem de bir yıllık "düşünme süresi" kazanarak hangi ülkelerde koruma arayacağını planlayabilir.
3. Örnekle Açıklayalım:
Diyelim ki bir girişimci olan Ayşe Hanım, 1 Temmuz 2025 tarihinde TÜRKPATENT'e bir patent başvurusunda bulundu. Bu başvurunun konusu, akıllı tarım sistemleriyle ilgili yeni bir sulama algoritması.
Ayşe Hanım bu tarihten sonra ürününü geliştirmeye devam eder ve farklı ülkelerde yatırımcılarla görüşmelere başlar. Ancak 2026 yılında Avrupa’da, ABD’de ve Çin’de de bu buluşu korumak ister.
İşte bu noktada, 1 Temmuz 2026’ya kadar bu ülkelerde de başvuru yaparsa, yaptığı tüm başvurular için öncelik tarihi olarak 1 Temmuz 2025 kabul edilir. Bu da demektir ki, bu tarihten sonra yapılmış benzer buluş başvuruları Ayşe Hanım’ın buluşunun önüne geçemez.
4. Ulusal Öncelik Nasıl Talep Edilir?
Yurtdışında bir başvuru yapılırken, başvuru formunda TÜRKPATENT’e yapılan ilk başvuruya referans verilerek "priority claim" (öncelik talebi) yapılmalıdır. Genellikle şu bilgiler istenir:
- Türkiye'deki başvurunun numarası
- Başvuru tarihi
- Hangi ülkede yapıldığı (TR olarak belirtilir)
Ayrıca çoğu ülke, bu hakkın belgelenmesini ister. Dolayısıyla TÜRKPATENT’ten alınan öncelik belgesi (priority document) ve İngilizce çevirisi başvuru dosyasına eklenir.
5. Hangi Ülkelerde Geçerlidir?
Ulusal öncelik hakkı, Paris Sözleşmesi'ne taraf olan ülkelerde geçerlidir. Türkiye de bu sözleşmeye taraftır. Bu nedenle, örneğin Almanya, Fransa, ABD, Japonya, Güney Kore, Çin, İngiltere gibi ülkelerde bu hak kullanılabilir.
6. PCT ve Ulusal Öncelik Hakkı İlişkisi
Ulusal öncelik hakkı, PCT (Patent İşbirliği Anlaşması) başvurularında da kullanılabilir. Ayşe Hanım, TÜRKPATENT’e yaptığı başvurudan itibaren 12 ay içinde bir PCT başvurusu yaparsa, PCT başvurusunun öncelik tarihi olarak yine TÜRKPATENT başvurusu kabul edilir. Bu sayede 150’den fazla ülkede tek bir başvuruyla uluslararası koruma sürecini başlatabilir.
7. Dikkat Edilmesi Gerekenler
- 12 aylık süre kesindir; tek bir gün bile gecikme telafi edilemez.
- Yurtdışında başvuru yaparken öncelik hakkı açıkça talep edilmelidir. Aksi halde bu haktan yararlanılamaz.
- Buluşun, öncelik tarihinden sonra kamuya açıklanması (örneğin web sitesinde paylaşılması) sorun teşkil etmez. Ancak öncelik hakkı kullanılmazsa bu açıklama "yenilik ihlali" doğurabilir.
Sonuç:
Ulusal öncelik hakkı, özellikle uluslararası pazarlara açılmayı hedefleyen buluş sahipleri için stratejik bir kalkandır. Hem zaman kazandırır hem de buluşun korunabilirliğini garanti altına alır. Ancak bu hakkın kullanımı dikkat ve bilgi ister. Bu nedenle profesyonel bir patent vekiliyle çalışmak, hak kayıplarının önüne geçmek açısından büyük önem taşır. Ayrıntılı bilgi almak için 0216 553 22 23 telefon üzerinden hemen bizimle iletişime geçebilirsiniz. İletişim bilgilerimiz için tıklayın.
