Bir buluşun korunması kadar, ne zaman koruma altına alınacağı da büyük önem taşır. Özellikle uluslararası patent başvurularında zamanlama, buluşun dünyadaki haklarını güvence altına almak açısından kritik bir rol oynar. Bu yazıda, buluş sahiplerinin yurtdışında patent başvurusu yaparken dikkat etmeleri gereken zaman çizelgesini ve “öncelik tarihi (rüçhan tarihi)” kavramını ele alacağız.
Öncelik Tarihi Nedir?
Bir buluş için yapılan ilk patent başvurusu, o buluşun öncelik tarihi (priority date) olarak kabul edilir. Bu tarih, hem ulusal hem de uluslararası alanda buluşun hukuki olarak korunmaya başlandığı günü ifade eder. Bu tarihten itibaren, başkalarının aynı buluşa ilişkin yaptığı başvurular, sizin başvurunuzdan sonra olduğu için geçersiz sayılır.
12 Aylık Öncelik Süresi: Altın Pencere
Öncelik tarihinden itibaren 12 aylık bir süre boyunca, başka ülkelerde yapılan başvurular da bu ilk başvurunun öncelik tarihinden yararlanabilir. Bu süreye öncelik süresi (priority period) denir.
Örneğin; bir mucit 1 Ocak 2025 tarihinde Türkiye'de bir patent başvurusu yaparsa, 1 Ocak 2026 tarihine kadar ABD, Almanya, Japonya gibi ülkelerde yaptığı başvurular da 1 Ocak 2025 tarihini öncelik tarihi olarak kabul ettirebilir. Bu, aynı buluş için bu tarihten sonra yapılan rakip başvurulara karşı güçlü bir koruma sağlar.
PCT Başvurusu ile Ek Süre Kazanmak
Uluslararası koruma arayanlar için PCT (Patent İşbirliği Antlaşması) başvurusu çok önemli bir imkân sunar. Eğer öncelik tarihi içinde bir PCT başvurusu yapılırsa, ek 18 ay süre kazanılır. Yani, toplamda 30 aya kadar hangi ülkelerde ulusal başvuru yapılacağına karar vermek mümkün olur.
Bu süreç, özellikle pazarlama stratejileri geliştirmek, yatırım almak veya lisans görüşmeleri yapmak isteyen firmalar için büyük esneklik sağlar.
Öncelik Süresi Kaçarsa Ne Olur?
Öncelik süresi kaçırılırsa, yani 12 ay içinde başka ülkelere başvuru yapılmazsa, hâlâ başvuru yapılabilir. Ancak bu durumda öncelik hakkı kaybedilir. Bu, başka bir kişi aynı buluşu kendi ülkesinde daha erken bir tarihte açıklamış veya başvurusunu yapmışsa, sizin başvurunuzun reddedilmesiyle sonuçlanabilir.
Ayrıca, patent ofisleri genellikle başvuruyu öncelik tarihinden 18 ay sonra yayımlar. Bu yayınlanma gerçekleşmeden önce başka ülkelere başvuru yapılabilir; ancak yayınlandıktan sonra buluş artık “yeni” sayılmayacağı için çoğu ülkede patent alma imkânı ortadan kalkar.
Örnek Senaryo
Bir mühendis 1 Şubat 2025 tarihinde Türkiye’de “akıllı su sayaçları” ile ilgili bir buluş için başvuru yaptı. Eğer 1 Şubat 2026’ya kadar ABD ve Avrupa’da da başvuru yaparsa, bu ülkelerde de 1 Şubat 2025 öncelik tarihinden yararlanabilir. Ancak bu sürede başvuru yapmaz ve buluş, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 18 ay sonra yayımlanırsa, örneğin Çin’de yeni başvuru yapması mümkün olmaz çünkü buluş artık kamuya açıklanmıştır ve “yenilik” niteliğini yitirmiştir.
Sonuç: Zamanla Yarışan Koruma Stratejisi
Patent başvurularında sadece “neye” değil, “ne zaman” başvurulduğu da hayati önem taşır. Yurtdışında korunmak istenen bir buluş için, öncelik tarihinden itibaren 12 ay içinde gerekli stratejik başvuruların yapılması gerekir. Eğer bu süre içinde net kararlar verilemiyorsa, PCT başvurusu ile 18 ay daha kazanılabilir.
Buluş sahipleri, bu süreci dikkatle planlayarak hem zaman baskısını azaltabilir hem de buluşlarını uluslararası düzeyde etkin biçimde koruyabilirler. Özellikle ihracata odaklı, teknoloji yoğun işletmelerin bu takvimi yakından takip etmeleri şarttır. Ayrıntılı bilgi almak için0216 553 22 23 telefon üzerinden hemen bizimle iletişime geçebilirsiniz. İletişim bilgilerimiz için tıklayın.
